Dünyada hurda panellerle ilgili durum?

Dünyada hurda panellerle ilgili durum? Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kurumu (IRENA) 2016 yılında hurda panel miktarının yaklaşık olarak 250.000 ton iken, bunun 2050 yılında 78 milyon ton olabileceğini öngörüyor.

Panellerin içindeki plastik, kurşun, kadmiyum ve antimon kirlilikleri nedeniyle, cam plakın da kolayca geri dönüşümünün yapılamayacağı da ileri sürülüyor. 1,8 milyon panelde 50 ton kadmiyum bulunduğu kestiriliyor. Buradan panel başına 30 gram kadar kadmiyum bulunduğu hesaplanabilir. Kurşun, antimon ve diğerleriyle birlikte her panelde toplam zehirli maddelerin kabaca 100 gram olduğu varsayılabilir. Paneller normal kullanım sürelerini doldurmadan da büyük fırtına, tornada ve depremlerde panellerin kırılarak içlerindeki zehirli maddelerin çevreye dağılacağı da düşünülmeli. Örneğin 2015’de Güney Kaliforniya’daki Desert Sunlight güneş çiftiği ve 2017 yılında Porto Rico’daki bir güneş parkı tornadolarla baştan aşağı parçalandılar.

Öte yandan az gelişmiş ülkelerde eski panellerin depolandıkları yerlere (çöplüklere) yakın yaşayan bazı kişilerin bunları kırıp ya da yakıp içindeki değerli malzemeleri alıp satmakta oldukları da bir gerçek. Yakma sırasında ise plastik ve diğer zehirli maddelerin havaya saldıkları taneciklerle zehirli dumanların (smoke) havaya yayılacağına uzmanlar dikkat çekiyorlar. Kasım 2016’da Japonya Çevre Bakanlığı hurdaya çıkan panel miktarının yılda 10.000 tondan 2040 yılına kadar yılda 800.000 tona çıkacağını ve bunların geri dönüşümlerinin nasıl sağlanabileceğinin henüz bilinemediğini açıklamıştır. ABD’den 2 kat daha çok güneş paneli kullanan Çin ise ortaya çıkacak 20 milyon ton hurda panelle ilgili olarak herhangibir planı olmadığını bildirmiştir.

Türkiye’de durum: ileride kaç adet hurda panel ortaya çıkabilir? Türkiye’de güneş enerjisiyle elektrik üretimine epey hız verilmesine rağmen bugün ve ileride ortaya çıkacak milyonlarca güneş panelinin, çevreye olumsuz etkileri gözönüne alınarak, gerek depolanacağı yerler gerekse bunlardaki çeşitli maddelerin geri dönüşümleriyle ilgili herhangi bir plan, enerji bakanlığının sayfalarında da ilgili şirketlerin ve TÜBA’nın 2018 güneş enerjisi raporunda da bulunmuyor/3/. Türkiye’nin güneş santrallarından ortaya çıkacak hurda panellerden oluşan çöpleri için nolu kaynak ise aşağıdaki tonajları veriyor. Ancak nasıl hesaplandığı bilinmeyen bu değerler, aşağıdaki hesap sonuçlarımızın yanında çok düşük kalmaktadır. Gerçek değerler, hesapladığımıza yakın olmalıdır, çünkü kurulu güç değerleri ve panel sayı ve kg’ları ortadadır.