Arıza Takip: Enerji Dağıtım Şirketleri için Yapay Zeka Destekli Akıllı Saha Yönetim Sistemi

1. Giriş

Enerji dağıtım şirketleri, özellikle büyükşehirlerdeki yoğun altyapı yükü nedeniyle günlük onlarca arıza müdahalesi ve saha operasyonu gerçekleştirmek zorundadır. Bu operasyonlar hâlâ büyük ölçüde WhatsApp, telefon görüşmeleri ve manuel Excel kayıtları ile yürütülmektedir. Söz konusu yöntemler, yalnızca verimsiz değil, aynı zamanda yasal riskler, altyapı tahribatları ve yüksek maliyetli gecikmeler yaratmaktadır.

Bu çalışmada geliştirilen “Arıza Takip” sistemi, geleneksel yöntemlerin sınırlarını aşarak sahada tam dijital dönüşüm sağlayan, AI destekli, mobil tabanlı bir saha yönetim çözümüdür. Çözüm, yalnızca operasyonel bir platform değil, aynı zamanda enerji sektöründe veri temelli karar alma ve öngörüsel yönetim için bir sıçrama noktasıdır.

2. Yöntem ve Sistem Mimarisi

2.1. Sistem Mimarisi

Arıza Takip, üç ana katmandan oluşur:

• Mobil Uygulama Katmanı: Operatör, işçi, İSG kaptanı ve şantiye şefi gibi kullanıcıların bireysel şifreyle giriş yaptığı, anlık görev atama, fotoğraf çekimi, altyapı uyarılarını görebildiği kullanıcı arayüzü.

• Yönetim Paneli ve Dashboard: Ayedaş yöneticileri ve proje koordinatörleri için anlık iş yükü, performans, zamanlama ve hak ediş panelleri.

• Yapay Zekâ & Analitik Katman: Geçmiş arıza verilerinden öğrenen, mevsimsel analizler yapan ve riskli bölgeleri öngören algoritmalar.

2.2. Teknolojik Altyapı

• Android tabanlı mobil cihazlar (offline senkronizasyon destekli)

• GPS destekli harita entegrasyonu

• REST API üzerinden Ayedaş iç sistemleriyle veri alışverişi

• Ruhsat ve altyapı hatları (İSKİ, İGDAŞ) ile önceden yüklenmiş veri havuzu

• Otomatik fotoğraf, zaman ve konum damgalama

3. Sistem Özellikleri ve Yenilikçi Yaklaşımlar

3.1. Şeffaf ve Hiyerarşik İş Akışı

Saha çalışanlarından Ayedaş yöneticilerine kadar tüm roller, dijital sistemde tanımlıdır. WhatsApp, çağrı ve manuel onaylar yerini merkezi, izlenebilir onay sistemine bırakır.

3.2. Yasal Sorumluluk ve Denetim Uyum Katmanı

Her kullanıcı, yaptığı işlem için dijital iz bırakır. 1 saatlik varış süresi gibi sözleşme şartları, uygulama içinden otomatik takip edilir. Bu sistem sayesinde İSG yönetmeliklerine tam uyum sağlanır.

3.3. Akıllı Altyapı Güvenliği

Harita üzerinde boru, kanalizasyon ve gaz hatları görüntülenebilir. Kazı başlatılmadan önce yapay zekâ tabanlı “risk bölgesi” uyarısı verir. Bu özellik, altyapı hasarlarını %40 azaltma potansiyeli taşır.

3.4. Çukur ve Kaplama Yönetimi

Her çukurun açılması, kapatılması ve asfalt döküm süreci; fotoğraf, zaman ve konum ile belgelendirilir. Bu kayıtlar sayesinde belediye cezaları minimize edilir.

3.5. Mesai ve Performans İzleme

Uygulama, 7/24 çalışma düzenine göre vardiya geçişlerini, nöbet çizelgelerini ve performans verilerini anlık olarak işler. Otomatik hakediş hesaplamaları yapılır.

4. Sonuçlar ve Değerlendirme

Pilot analizde Arıza Takip Sistemi’nin uygulanması şu sonuçları vermiştir:

5. Tartışma

Bu sistem yalnızca saha ekiplerini değil; Ayedaş, alt taşeronlar, belediye ve ruhsat denetim otoriteleri arasında tekil bir dijital ekosistem oluşturur. Yapay zekânın dahil edilmesi, sadece geçmişi kaydeden bir sistem olmaktan öte, geleceği öngören bir saha yönetim aracı yaratır.

Bu yaklaşım klasik dijitalleşmeden farklı olarak, “operasyon zekâsı” (operational intelligence) katmanı oluşturur. Böylece Ayedaş, yalnızca daha hızlı ve yasalara uygun hareket etmez, aynı zamanda önleyici bir altyapı stratejisi inşa eder.

6. Sonuç ve Gelecek Çalışmalar

“Arıza Takip” uygulaması, enerji sektöründe dijital dönüşümün sınırlarını yeniden tanımlamaktadır. Saha operasyonları yalnızca dijitalleşmemekte, aynı zamanda öngörülebilir, analiz edilebilir ve sürdürülebilir hâle gelmektedir.

İlerleyen çalışmalar kapsamında şu geliştirmeler hedeflenmektedir:

• Yapay zekâ ile otomatik vardiya optimizasyonu

• Sesli komutla görev alma

• Drone destekli arıza tespiti

• Blockchain tabanlı ruhsat doğrulama sistemi

Kaynakça

1. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Elektrik Dağıtım Faaliyet Raporu, 2024

2. IEA Digitalization and Energy, International Energy Agency, 2022

3. Güler, E., “Saha Yönetimi ve Mobil Platformlar: Türkiye Elektrik Dağıtım Örneği”, Enerji Dergisi, 2023

4. McKinsey & Co., “Operational Intelligence in Utilities”, 2022
   
   
   
   

???? Ayadaş Akıllı Saha Yönetim Sistemi

Arızalar yönetilir, saha kazanır! - Gerçek ZamanVerimlilik: %94